Warszawa - twierdza i cytadela

Powstanie Kościuszkowskie i Noc Listopadowa uświadomiła Rosjanom, że potrzebują skutecznego punktu oparcia na terenie Warszawy i okolic. W obawie przed ponownymi rozruchami i buntami ludności Car postanowił wybudować w Warszawie Cytadelę.

Warszawa twierdza

Cytadela Warszawska, po latach funkcjonowania jako obiekt wojskowy, ostatecznie została przeznaczona na potrzeby muzealne i to nie jednego ale aż czterech muzeów.

Po II wojnie zniszczone obiekty Cytadeli Warszawskiej nie zostały odbudowane, rozebrano nawet budynki nadające się do remontu, ponadto rozebrano dwie kaponiery. Do naszych czasów przetrwał pełen obwód wałów i muru Carnota wraz z działobitniami. Zachowana jest tylko jedna kaponiera (południowa). Z budynków koszarowych zachowane są jedynie cztery obiekty w rejonie Bramy Nowomiejskiej oraz dwa w rejonie X Pawilonu. Istnieją także kazamaty w podwalniach pomiędzy Bramą Żoliborską a Bramą Bielańską oraz dwie prochownie. Pozostałe budynki nie przetrwały nawet w formie szczątkowej - widoczne były tylko nasypy po ich fundamentach.

W okresie PRL Cytadela Warszawska była zajęta przez Wojsko Polskie - mieściło się tutaj dowództwo Warszawskiego Okręgu Wojskowego. Do roku 2006 było tutaj Dowództwo Wojsk Lądowych oraz Kompania Reprezentacyjna Wojsk Lądowych. W gmachu X Pawilonu mieści się Muzeum X Pawilonu Cytadeli Warszawskiej oraz Archiwum Polski Podziemnej 1939-1956. Nie zapominano przy tym o uporządkowaniu miejsca stracenia Romualda Traugutta i Bramy Straceń. Od 1988 roku w odrestaurowanej kaponierze południowej mieściło się Muzeum Tradycji Wojsk Lądowych a na terenie przyległym skansen sprzętu bojowego.

Muzeum Katyńskie - bastion południowy z Bramą Nowomiejską i kaponierą południowa.

Muzeum Katyńskie - bastion południowy z Bramą Nowomiejską i kaponierą południowa.

W 2007 podjęto bardzo ważną decyzję co do dalszych losów Cytadeli - postanowiono wybudować tutaj Muzeum Wojska Polskiego. Pierwszym etapem było przeniesienie do Cytadel Muzeum Katyńskiego, będącego oddziałem Muzeum Wojska Polskiego. Muzeum to mieściło się pierwotnie na forcie Czerniaków, później zostało przeniesione do głównej siedziby MWP. W 2015 roku zakończono gruntowny remont fragmentu Cytadeli przeznaczonego na MK - południowej kaponiery, murów, działobitni oraz Bramy Nowomiejskiej (Wrota Konstantynowskie).

Muzeum X Pawilonu w międzyczasie także odczekało się remontu. W latach 2013-2015 wykonano remont elewacji muzeum a pobliska Brama Bielańska wraz z działobitniami, będąca częścią muzeum, doczekała się gruntownej rewitalizacji.

Muzeum Historii Polskie - materiały pracowni architektonicznej WXCA.

W 2015 roku zmieniły się plany co do samego Muzeum Wojska Polskiego. Podjęto decyzję o lokalizacji w zaprojektowanych budynkach na terenie Cytadeli zarówno Muzeum Wojska Polskiego jak i Muzeum Historii Polski. Pierwotny projekt zakładał powstanie budynku muzealnego w kształcie litery U nawiązującego położeniem do dawnych koszar. Ostatecznie centralny budynek zajmie MHP a dwa skrzydła przeznaczono na MWP. Na razie dla celów MWP powstanie tylko jedno skrzydło. W ramach budowy powstaje nowy wjazd od strony Wisłostrady, gdzie rozebrano stare mury i wykonano olbrzymi przekop w skarpie. W trakcie przygotowania do budowy wykonano prace archeologiczne odkopując fundamenty starych koszar. Planowane otwarcie muzeów to rok 2020

Muzeum Wojska Polskiego - materiały pracowni architektonicznej WXCA.

Nowy wjazd do cytadeli muzeów od strony Wisłostrady.


Mapa fortyfikacji

mapa fortyfikacji

Źródła / bibliografia

Strona tworzona jest w oparciu o źródła umieszczone tutaj:
źródła i bibliografia.