W niemieckich archiwach znaleźliśmy opis zestrzelenia rosyjskiego samolotu IŁ-2. Zdarzenie miało miejsce 15 września 1944 roku. Samolot rozbił się w okolicy wsi Józefów obok Legionowa.

We wrześniu 1944 roku, w czasie trwania Powstania Warszawskiego, w rejonie Warszawy i Modlina nieba broniły niemieckie oddziały z 661 Dywizjonu artylerii przeciwlotniczej. W niemieckich archiwach znaleźć można opisy walk i historię zestrzeleń rosyjskich samolotów. Materiały z 15 września zainteresowały mnie o tyle, że dotyczą mojej okolicy, a historia działa się w zasadzie nad moim współczesnym domem.

15 września 1944 roku o godzinie 12:17 niemieccy żołnierze zaobserwowali nadlatujące rosyjskie samoloty. Był to zespół pięciu samolotów szturmowych IŁ-2 w towarzystwie kilku myśliwców JAK-1 i JAK-9. Samoloty nadlatywały na wysokości ok. 1500m w kierunku Modlina, nad Janówkiem, a następnie zawróciły w stronę Warszawy. Po drugiej stronie Wisły, w okolicy wsi Łomna i Pieńków, funkcjonowała 3. bateria stacjonarnej artylerii przeciwlotniczej z 661 Dywizjonu (3./gem. Flakabt. 661(v)). Niemiecka bateria była w bardzo korzystnej pozycji w stosunku do rosyjskich samolotów. Artyleria oddała w stronę samolotów 29 strzałów z dział Flak 8,8cm. Jeden ze szturmowych IŁ-2 został trafiony, dymiąc przeleciał jeszcze ponad 10 km i rozbił się na terenie wsi Józefów obok Legionowa. Z tego zdarzenia powstało aż 15 stron dokumentów opisujących trafienie, w tym potwierdzenie przez siedmiu świadków. Możemy się z nich dowiedzieć m.in. że z samolotów zrzucono ulotki nad oddziałami niemieckimi (!).

Co ciekawe, w rosyjskich dokumentach nie znalazłem informacji o stratach samolotów IŁ-2 z tego dnia, chociaż znajdziemy tam opisy działań lotniczych z tego okresu. W tym dniu lotnictwo radzieckie z 16. Armii Powietrznej prowadziło działania w rejonie miejscowości Nieporęt, Zegrze, Kobiałka, Chotomów oraz Pieńków, Łomna i Młociny. Loty były wykonywane przez samoloty IŁ-2 z 2. Gwardii Lotnictwa Szturmowego generała Gieorgija Komarowa razem z samolotami myśliwskimi JAK-1 i JAK-9 z 282 pułku. W sumie tego dnia latało 16 samolotów szturmowych i 18 samolotów myśliwskich, a wykonały one 18 lotów w stronę Warszawy. Lotnictwo prowadziło rozpoznanie terenu (4 loty) oraz prowadziło zrzuty ulotek/proporców na terenie stolicy (3 loty). Wykonano tylko jeden lot bojowy, w czasie którego zniszczono trzynaście pojazdów niemieckich i jedno działo przeciwlotnicze. Ciekawy jest opis zrzucanych na terenie Warszawy proporczyków (ulotek?) z informacjami i komunikatami dla powstańców i mieszkańców stolicy. Przekazywano w ten sposób jak wskazywać miejsca zrzutu oraz potrzeby np. czy dostarczyć broń czy inne materiały. Podsumowanie dnia w tym zakresie to "dywizja zrealizowała powierzone zadania nawiązania kontaktów z powstańcami w Warszawie".

W obu źródłach pokrywają się miejsca działania lotnictwa - Łomna i Pieńków oraz skład zespołów (5-6 samolotów IŁ-2), a także opis zrzutów ulotek. W źródłach rosyjskich nie odnalazłem opisu strat IŁ-2. Wyliczona jest strata jednego amerykańskiego samolotu Bell P-39 Airacobra z 282 pułku, strata jednego PO-2, czyli Kukuruźnika oraz strata jednego samolotu podczas bombardowania - być może to jest opisywany, zestrzelony IŁ-2... ale nie mam żadnej pewności.

Podsumowując... wrócę jeszcze do tematu. Trzeba by znaleźć pewne potwierdzenie w rosyjskich archiwach.