Fort Szczęśliwice powstał w latach 1886-1890 w ramach budowy drugiego, wewnętrznego pierścienia fortów Twierdzy Warszawa. Rosjanie wybudowali typowy, wysoki fort artyleryjski, którego projekt już wtedy nie nadążał za dynamicznymi zmianami w ówczesnej artylerii. Rosyjska nazwa dzieła to Fort Szcza (Форт Щ), a niemieckie tłumaczenie to Tscha.

Projekt Fortu Szczęśliwice był taki sam lub bardzo zbliżony do projektów Fortu Mokotów oraz Fortu Wola. Wszystkie były tak samo przestarzałe i niedostosowane do ówczesnych, dynamicznych zmian w technice wojskowej. Jednocześnie powstawały bardziej jako forty pomocnicze, mające w pewnym stopniu pełnić funkcje magazynowe.

Fort ulokowano w połowie drogi między dwoma bardzo ważnymi traktami komunikacyjnymi - linią kolei Warszawsko-Wiedeńskiej oraz Szosą Krakowską (współczesna al. Krakowska). W czasach powstawania fortu najbliższymi zabudowaniami była wieś Szczęśliwice, która w całości rozciągała się wzdłuż obecnej ulicy Włodarzewskiej. Aleje Jerozolimskie w tym miejscu jeszcze nie istniały, a okolice stanowiły pola uprawne i sady. Obecnie Fort Szczęśliwice ulokowany jest na terenie ograniczonym od północnego-zachodu Alejami Jerozolimskimi, od północnego-wschodu ulicą Śmigłowcową, a od wschodu Parkiem Szczęśliwickim. Ulice Śmigłowcowa, Drawska i Mszczonowska został wybudowane pierwotnie jako drogi forteczne łączące pierścień fortów.

Budowę carskich fortyfikacji lewobrzeżnej Warszawy w większości nadzorował estoński oficer płk. inż. Aleksander Pietrowicz Wernander. Wiele fortów budowanych pod jego opieką powstało według koncepcji pochodzących od planu fortu wzorcowego z 1879 roku. Projekt ten zakładał wybudowanie wysokiego fortu - baterii artyleryjskiej z jednym lub dwoma wałami, podczas gdy doświadczenia wybitnego rosyjskiego inżyniera fortyfikacji Eduarda Iwanowicza Totlebena wskazywały na konieczność wyprowadzenia artylerii z fortów na międzypola i budowę redut, a nie baterii. Ale tak budowano dopiero w latach późniejszych na terenie Twierdzy Modlin.

Fort "Szcza" Szczęśliwice powstał jako dzieło ziemno-ceglane o narysie zbliżonym do lunety lub reduty, czyli posiadał dwa czoła i dwa barki oraz zamkniętą szyję. Miał wymiary ok. 450 x 350 metrów, czyli był raczej dużym obiektem. Otoczony został w całości suchą fosą o szerokości ok. 20m oraz dwoma wałami. Niższy wał zewnętrzny przeznaczono dla piechoty, a wyższy wał wewnętrzny dla artylerii. Stanowiska artylerii na wale oddzielone był od siebie trawersami, czyli niskimi wałami osłaniającymi stanowisko bojowe.

Fosa czołowa i barkowa broniona była przez trzy kojce skarpowe. Jeden kojec dwustronny, położony centralnie na czole w osi fortu, służący do obrony całego czoła oraz dwa kojce barkowe umieszczone na załamaniu czoła i barku, każdy do obrony fragmentu fosy na barku. Do kojców poprowadzono z wnętrza fortu poterny pod oboma wałami. Z potern wybudowano także wyjścia na wał piechoty. Po wewnętrznej stronie, przy wejściach do potern, umieszczono małe prochownie, a bezpośrednio nad prochownią schrony pogotowia na wale artyleryjskim. Z prochowni do schronu istniało połączenie windą amunicyjną. Takie umocnienia można ciągle zobaczyć na Forcie Bema.

Fosa w części szyjowej broniona była przez jedną kaponierę, położoną przy bramie w linii fosy szyjowej. Wygląd takiej kaponiery można zobaczyć na starych zdjęciach Fortu Mokotów. Generalnie oglądając zdjęcia Fortów Mokotów, Wola i Szczęśliwice można śmiało przyjąć, że wyglądały prawie identycznie.

Pod czołowym wałem artylerii, pomiędzy wejściami do potern, umieszczono dwa odcinki typowych ceglanych kazamat z dziewięcioma salami przeznaczonych na cele koszarowe. Kazamaty posiadały duże okna, co powodowało, że w rzeczywistości słabo nadawały się do celów bojowych. Kazamaty pod wałem czołowym posiadały poternę prowadzącą do wału piechoty. Taki układ kazamat i schronów można zobaczyć także na Forcie Bema.

W części szyjowej powstały dwie duże kazamaty koszarowe lub magazynowe. Po roku 1892 dobudowano kolejne dwa odcinki kazamat na cele magazynowe, pod zewnętrznym wałem. W sumie fort posiadał więc cztery, symetrycznie rozmieszczone, prochownie bądź koszary. Dziedziniec fortu był podzielony małymi wałami ziemnymi. Centralnie przez środek, w osi fortu poprowadzono bramę i wjazd na fort.

Dużą część fortów wewnętrznego pierścienia połączono ze sobą fragmentami wałów międzyfortowych z fosą. Tak było też w przypadku Fortu Szczęśliwice, do którego z prawej strony przylegał wał międzyfortowy biegnący od Fortu Wola. Po stronie wschodniej fort graniczył z gliniankami i terenem podmokłym obecnego Parku Szczęśliwickiego, więc nie było możliwości wybudowania tam dalszej części wału. Należy pamiętać, że Górka Szczęśliwicka jeszcze nie istniała, gdyż została usypana dopiero po II wojnie światowej.

Jak wspomniano wcześniej, ceglane foty budowane w Warszawie były przestarzałe technologicznie zaraz po zakończeniu ich budowy. W XIX wieku znacznie zmodernizowano artylerię, wprowadzono gwintowane lufy, wprowadzono nowe materiały wybuchowe oraz nowe armaty ładowane odtylcowo, a na koniec zamki klinowe i oporopowrotniki. Wypracowano także koncepcję prowadzenia ognia pośredniego. Całość tych zmian spowodowała, że artyleria mogła strzelać szybciej, dalej i mocniej, a ceglane mury nie były w stanie się oprzeć takiemu ostrzałowi.

W końcówce XIX wieku fortyfikacje Twierdzy Warszawa zostały więc zmodernizowane. Umocnienia fortu zostały przebudowane, głównie poprzez zastąpienie ceglanych kaponier ich betonowymi odpowiednikami. Przebudowano także stropy ceglanych kazamat wzmacniając je warstwą betonu. Na innych fortach likwidowano także podział wałów na wał piechoty i wał artylerii, ale na tym obiekcie tego nie wykonano.

W roku 1909 nastąpiła gigantyczna zmiana w koncepcji obrony zachodniej Rosji - Twierdzę Warszawa przeznaczono do likwidacji. Wydany rozkaz wyburzenia umocnień był jednak wykonywany po woli i z dużymi oporami. Wszakże budowa fortyfikacji kosztowała fortunę, więc ciężko było budowniczym zrozumieć taką decyzję. Ostatecznie latem 1913 roku rozpoczęto wyburzanie fortów. Na Forcie Szczęśliwice wysadzono wszystkie kaponiery oraz cztery kazamaty magazynowe w szyi. Pozostały w całości tylko ceglane kazamaty pod czołowym wałem.

Wielka Wojna

W 1915 roku wojska niemieckie dotarły do Warszawy na początku sierpnia. Rosjanie opuścili miasto w nocy z 4 na 5 sierpnia i oddali umocnienia w zasadzie bez jednego wystrzału. Zdołali wysadzić mosty na Wiśle i być może fragmenty umocnień. Uciekając z Warszawy na praską stronę Wisły zrabowali miasto, to co dali radę wywieźć bez przygotowania. Zza rzeki jeszcze przez kilka dni ostrzeliwali miasto, podczas gdy za wojskiem uciekali jeszcze rosyjscy cywile. Niemcy zajęli fortyfikacje następnego dnia, ale przez okres Wielkiej Wojny fort Szczęśliwice nie był przez nich wykorzystywany. Największą zmianą, którą wprowadził do Warszawy okres niemieckiej okupacji, było powiększenie granic administracyjnych miasta oraz wydanie zgody na zabudowę otoczenia fortecznych umocnień.

Okres międzywojenny

W okresie międzywojennym fort nie był wykorzystywany na cele wojskowe i stanowił własność państwową. W roku 1923 cały teren został wydzierżawiony Bractwu Strzelców Kurkowych na okres 35 lat, w celu przygotowania boisk, strzelnic oraz jak to ładnie ujęto "wszystkich innych tego rodzaju urządzeń dla sportu i wychowania fizycznego młodzieży i dorosłych". W niedługim czasie zawiązało się nawet Towarzystwo Przyjaciół Budowy Stadjonu Stołecznego mające na celu pozyskanie środków i lobbowanie za wsparciem budowy.

W roku 1924 spółka Elektryczne Koleje Dojazdowe uzyskała koncesję na budowę linii EKD prowadzącej z Warszawy, przez Grodzisk Mazowiecki, aż do Żyrardowa. Rok później rozpoczęto budowę, a pierwszy pociąg pojechał w roku 1927. Jedna ze stacji kolejki zlokalizowana została w bezpośrednim sąsiedztwie fortu - tory biegły po wschodniej stronie fortu, a na kilometrze 4,9 funkcjonował przystanek o nazwie Stadion, a później Stadion-Strzelnica. Obok postawiono jedną z trzech podstacji elektrycznych zasilających linię kolejową, do których prąd dostarczała elektrownia w Pruszkowie. Podstacja przetwarzała prąd elektryczny z napięcia zmiennego 6000V na napięcie stałe 650V. Ówcześnie teren stacji kolejowej znajdował się nadal poza granicami administracyjnymi Warszawy. Stacja później zmieniła nazwę na Warszawa Szczęśliwice, a została zamknięta dopiero w roku 1975.

W roku 1926 na terenie fortu rozpoczęto budowę stadionu sportowego. Podstawowe prace wykonano funduszami magistratu miasta stołecznego Warszawy. Na dalszą budowę ogłoszono w 1927 roku konkurs, który wygrał projekt architektów Ludwika Oli i Mieczysława Łęczyckiego. Niecka stadionu miała powstać w granicach dawnego fortu, a resztki wałów miały być używane jako podstawa pod trybuny dla 40 tysięcy kibiców. Natomiast w istniejących kazamatach zaplanowano pomieszczenia na szatnie, biura zarządu oraz restaurację. Stadion miał posiadać bieżnię lekkoatletyczną o długości 500 metrów oraz tor kolarski o długości 666 metrów. Projekt stadionu był jednak nie do końca dostosowany do potrzeb sportowych i warunków terenowych. Dziennikarze Przeglądu Sportowego obawiali się, że proporcje całości są źle zaprojektowane i trybuny będą zbyt daleko od torów sportowych. Niestety budowa stadionu trwała krótko i mimo, że na rok 1928 zaplanowano wydatki na ten cel na poziomie 2 milionów złotych (tyle samo co roczny budżet budowy gmachu Muzeum Narodowego), to w tym właśnie roku roku cała inwestycja załamała się, a prac już nigdy nie ukończono. Całe siły przekierowano na budowę Stadionu Wojska Polskiego, czyli obiektu klubu Legia Warszawa. Śladem nieudanej budowy jest obecne ukształtowanie wałów w centralnej części fortu oraz fakt istnienia w niewielkiej odległości od fortu ulicy Stadionowej.

Co prawda nie ukończono budowy stadionu, ale fort nadal był w rękach bractwa kurkowego, które postanowiło wykorzystać potencjał obiektu i rozpoczętej inwestycji. Zorganizowano strzelnicę myśliwską oraz zaplanowano budowę nowoczesnego obiektu. Niestety ta inwestycja także ciągnęła się, ale ostatecznie w listopadzie 1932 roku z sukcesem otwarto nowoczesną strzelnicę. Tory strzeleckie umieszczono przed wjazdem na fort, po prawej stronie, tak że sama strzelnica zajęła bardzo niewielką część umocnień. Przystosowana była zarówno do prowadzenia ćwiczeń jak i do organizowania wielkich zawodów na dystansach do 100 metrów, w strzelaniu statycznym jak i do celów ruchomych. Wielkie otwarcie obiektu uświetniły czterodniowe zawody strzeleckie. W kolejnych latach, z wielkim trudem finansowym rozbudowywano obiekt, aż w roku 1936 strzelnica osiągnęła standardy zgodne z przepisami międzynarodowymi oraz uruchomiono pierwszą, nowoczesną strzelnicę rzutkową na miarę konkurencji olimpijskich. Po środku planowanego kiedyś stadionu, na dziedzińcu fortu, umieszczono zakupione maszyny rzutkowe firmy Grelco. Były one bardzo szybkie, a ich lokalizacja z połączeniem ze specyficznym tłem dostarczanym przez zabudowę fortu, powodowało iż konkurencje rozgrywane na tym obiekcie uważane były za trudne. W okresie międzywojennym była to największa i najnowocześniejsza strzelnica cywilna w Polsce. Po wojnie tradycje strzeleckie na forcie kontynuował klub CWKS Legia.

W pierwotnie suchej fosie, prawdopodobnie jeszcze przed wojną, pojawiła się woda, zapewne wskutek uszkodzenia konstrukcji i odpływów. Zasypano także część fosy szyjowej.

II wojna światowa

W czasie II wojny światowej fort nie był obsadzony przez polskie wojska. Dosyć szybko został zajęty przez oddziały niemieckie. Dopiero wieczorem 25 września oddziały z 56. Pułku Piechoty Wielkopolskiej dostały zadanie odbicia fortu, zajęcia terenu dzielnicy Włochy i Szczęśliwice. Nocny atak nie zakończył się sukcesem, gdyż I batalion został zatrzymany przez wojska niemieckie, natomiast 9 kompania co prawda zajęła Fort Szczęśliwice, ale przez brak wsparcia i amunicji została całkowicie rozbita. W ciężkiej walce zginęło kilkudziesięciu polskich żołnierzy.

Współcześnie

W czasach PRL fort przeszedł w ręce wojska, ale nie był wykorzystywany na cele militarne. Na jego terenie działała strzelnica CWKS Legia, wybudowano garaże dla kadry wojskowej. Ostatecznie od roku 1963 na terenie wokół fortu, na wałach i częściowo na dziedzińcu ulokowano ogródki działkowe należące do wojskowych. Stało się to podobnie jak na wielu tego typu obiektach należących do wojska zarówno w Warszawie jak i okolicy Modlina - nie zawsze do końca zgodnie z obowiązującymi przepisami.

Agencja Mienia Wojskowego sprzedała fort, w granicach fosy, w roku 2004, a nabywcą został turecki inwestor, budowniczy m.in. centrum handlowego Blue City. Na szczęście, ze względu na ograniczenia nakładane przez konserwatora zabytków, inwestorowi nie udało się przez 20 lat zabudować nieruchomości agresywną zabudową hotelową i mieszkaniową. Jedyna zmiana jaka miała miejsce przez ten czas to likwidacja ogródków działkowych i starych garaży. W roku 2023 fort został odkupiony przez polską firmę deweloperską i hotelarską Arche, specjalizującą się w rewitalizacji starych, industrialnych obiektów. Obecne przepisy dopuszczają tutaj zabudowę o funkcjach hotelowych, gastronomicznych i biurowych za zgodą wojewódzkiego konserwatora zabytków. Jest więc nadzieja na sensowne zagospodarowanie fortu, zwłaszcza, że zabytkowa struktura zajmuje tylko niewielką część tego ok. 10 hektarowego terenu.

Współcześnie zachowane elementy fortu to kazamaty w podwalni oraz częściowo wały nad nimi oraz fosa. Wały są mocno przekształcone i zniszczone ale miejscami czytelne. Kazamaty były wielokrotnie zabudowywane, mają przybudówki na zewnątrz i wtórne przegrodzenia wewnątrz. Na skarpach wałów widać resztki wysadzonych, betonowych kaponier. Fosa jest obecnie zalana i tworzy całkiem duży zbiornik wodny. Tereny zewnętrzne nadal zajmowane są przez ROD "Fort Szczęśliwice".

Obecnie (stan na rok 2024) teren fortu jest niedostępny do zwiedzania. Nowy właściciel przygotuje się do inwestycji budowlanej.